Rachunkowość podatkowa biuro rachunkowe Lódź

Rachunkowość podatkowa – dotyczy ewidencji gospodarczej, która wynika z uregulowań prawa podatkowego i jego wpływu na księgi rachunkowe prowadzone zgodnie z prawem bilansowym.

Zajmuje się kalkulowaniem i ewidencjonowaniem podatków a także operacjami gospodarczymi potrzebnymi do ustalenia dochodów i obciążeń podatkowych związanych z działalności gospodarczej. Jej odbiorcą jest Urząd Skarbowy natomiast podmiotami są osoby fizyczne i spółki cywilne.

Metody amortyzacji w prawie bilansowym biuro rachunkowe Lódź

Metoda amortyzacji powinna być odzwierciedleniem sposobu czerpania korzyści z amortyzowanego składnika aktywów. Prawo bilansowe nie narzuca konkretnej metody dokonywania odpisów amortyzacyjnych. W praktyce dla celów sprawozdawczości finansowej jednostki gospodarcze stosują:

• metodę liniową,
• metody degresywne (przyspieszoną podwójną, sumy cyfr rocznych)
• metody progresywne,
• metody oparte na nakładach i efektach (metodę godzin pracy, metodę wydajności pracy środka trwałego).

Zastosowana metoda amortyzacji nie ma wpływu na łączną kwotę odpisów amortyzacyjnych, które zawsze będą równe wartości odtworzeniowej obiektu. Determinuje ona jednak nie tylko długość okresu amortyzacji, ale także kwoty obciążeń podatkowych, które stanowią konsekwencję wysokości osiągniętego dochodu.

Metoda liniowa (inaczej równomierna lub proporcjonalna) polega na równomiernym rozłożeniu w czasie zużycia środka trwałego. Jest ona oparta na założeniu, że użyteczność środka trwałego zmniejsza się w takim samym stopniu w każdym kolejnym okresie użytkowania środka. Metoda liniowa stanowi najpopularniejszą, a zarazem najprostszą metodę amortyzacji. Zalecana jest w sytuacji, gdy spadek użyteczności środka lub wydatki związane z jego utrzymaniem są równomierne w całym okresie eksploatacji środka np. dla budynków.

Często amortyzację obliczaną tą metodą przedstawia się jako stopę procentową, którą ustala się przy uwzględnieniu planowanego czasu użytkowania środka.

Metody degresywne (metody przyspieszone), to metody uznające większy odpis amortyzacyjny we wcześniejszych okresach użytkowania środków, gdy dają one więcej korzyści bo są bardziej wydajne, wymagają mniej napraw i konserwacji. Zakłada się, że z czasem korzyści związane z tymi środkami maleją, maleją też kwoty odpisów amortyzacyjnych.

W ramach metod przyspieszonych w praktyce stosuje się metodę przyspieszoną podwójną i sumy cyfr rocznych.

Metoda przyspieszona podwójna opiera się na zasadzie metody liniowej, której stawka ulega podwojeniu. Należy pamiętać, że w tym przypadku wartość rezydualna nie jest uwzględniania przy obliczaniu stopy amortyzacji i nie odejmuje się jej od wartości początkowej. Dodatkowo kwotę amortyzacji ustala się w każdym okresie użytkowania w oparciu o wartość księgową netto środka z końca poprzedniego okresu, a nie w oparciu o wartość początkową środka trwałego a w ostatnim okresie dopasowuje się odpis, tak aby pozostała minimalna wartość odzysku.

Metoda przyspieszona jest stosowana także w zmienionej postaci dla celów podatkowych. Wtedy odpisy zmniejszają się aż do momentu zrównania się z odpisem z metody liniowej. Gdyby wartość odpisywanej raty metodą degresywną będzie mniejsza niż metodą liniową, to dalsze odpisy powinny być naliczane metodą liniową.

Roczną amortyzację oblicza się przy tej metodzie mnożąc wartość początkową środka (pomniejszoną o wartość odzysku) przez zmieniający się w poszczególnych latach ułamek. Licznik ułamka: to liczba lat, przez jaką będzie jeszcze użytkowany środek trwały. W kolejnych latach licznik będzie się zmniejszał o 1. Mianownik ułamka: to suma cyfr całkowitego okresu użytkowania środka np. 1+2+3+4+5 = 15, gdy środek będzie użytkowany w firmie przez 5 lat.

Metoda progresywna to metoda rosnących odpisów amortyzacyjnych. Oparta jest na założeniu, że wraz z upływem czasu zużycie środka trwałego i utrata jego wartości następują coraz szybciej. Argumentem propagującym wykorzystanie metody progresywnej jest stopniowe osiąganie maksymalnego potencjału produkcyjnego przez środek trwały, gdy wartość narastających odpisów ma racjonalne uzasadnienie w ilościowych przyrostach wytworzonych przedmiotów.

Podstawowym założeniem naturalnych metod amortyzacji jest intensywność z jaką wykorzystywane są środki trwałe w przedsiębiorstwie. Wartość rzeczywiście wykonanej przez nie pracy określa się w jednostkach naturalnych (takich jak metry czy kilogramy) oraz umownych (w maszyno- i roboczogodzinach bądź tonokilometrach). Metody naturalnej amortyzacji stosuje się najczęściej do składników o charakterze typowo produkcyjnym. Wśród metod naturalnych można wyróżnić metodę godzin pracy oraz metodę wydajności pracy środka trwałego.

• Metoda godzin pracy środka trwałego - za pomocą metody godzin pracy określa się stosunek wartości środka trwałego do ilości godzin jego eksploatacji. Okresowy odpis amortyzacyjny ustala się przez pomnożenie godzin pracy przez amortyzację na godzinę pracy środka. Metoda pozwala zachować współmierność przychodów i kosztów - koszty amortyzacji zależą od faktycznego czasu pracy środka.

• Metoda wydajności pracy środka trwałego – w tej metodzie odpis amortyzacyjny zależy od ilości jednostek wyprodukowanych przy użyciu środka trwałego (wyrobów, usług, np. przejechanych tonokilometrów przez środki transportu) w danym okresie i zmienia się wraz z rozmiarami produkcji.

Często pojęcie amortyzacji podatkowej jest utożsamiane z amortyzacją bilansową, gdy tymczasem są to dwa odrębne zagadnienia. Amortyzacja bilansowa wynika z przepisów, które są zawarte w ustawie o rachunkowości, natomiast podatkowa jest regulowana przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych. Amortyzacja jest generalnie kosztem podatkowym. Jednakże o ile przepisy prawa bilansowego zakładają, że stawka amortyzacyjna powinna odzwierciedlać planowany okres ekonomicznego użytkowania danego składnika majątku i dają duża swobodę w ustalaniu tego okresu (aktywa), o tyle w ujęciu podatkowym istnieją z góry ustalone w załączniku nr 1 do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) stawki amortyzacji uznawanej podatkowo przez urzędy skarbowe w Polsce (Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych). Taka sytuacja powoduje to, że koszty amortyzacji w danym okresie w ujęciu księgowym, czyli w sprawozdaniu finansowym i w księgach rachunkowych różnią się niekiedy od amortyzacji wykazywanej jako koszt w deklaracji podatkowej. Przejściowe różnice między amortyzacją w ujęciu księgowym a tą w ujęciu podatkowym skutkują powstawaniem aktywów bądź rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego w sprawozdaniach finansowych firm. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi (gdy np. wartość bilansowa środka trwałego jest niższa niż jego wartość podatkowa). Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego w przyszłości.

Amortyzacja biuro rachunkowe Lódź

Amortyzacja – w prawie bilansowym i podatkowym oznacza koszt związany ze stopniowym zużywaniem się środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Amortyzacja jest kosztem, który nie wiąże się z wypływem środków pieniężnych. Z amortyzacją łączy się pojęcie umorzenia.

Umorzenie to wyrażone wartościowo zużycie środka trwałego (wartości niematerialnej i prawnej) od początku jego używania. Umorzenie, to inaczej zakumulowana (zsumowana) dotychczasowa amortyzacja. Przykładowo: środek trwały ma wartość początkową 6000 zł. Amortyzacja w pierwszym roku użytkowania środka trwałego wyniosła 1200 zł, w drugim również 1200 zł. Umorzenie środka trwałego po dwóch latach użytkowania wynosi 2400 zł.

Według ustawy o rachunkowości środkami trwałymi są: rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki (do prowadzenia działalności operacyjnej). W szczególności zalicza się do nich:

• nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego;
• maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy;
• ulepszenia w obcych środkach trwałych;
• inwentarz żywy.

Zaliczenie lub niezaliczenie składnika majątku do środków trwałych, nie jest wyznaczone przez jego wartość.

Oprócz środków trwałych amortyzuje się również wartości niematerialne i prawne czyli niepieniężne, niemające postaci fizycznej, możliwe do zidentyfikowania aktywa trwałe, używane w celu wykorzystania w procesie produkcyjnym, dostawach towarów i świadczeniu usług, czyli do prowadzenia działalności operacyjnej, niebędące aktywami inwestycyjnymi (np. oprogramowanie komputerowe, koszty prac rozwojowych, licencje, patenty, wzory towarowe, wartość firmy itp.).

Prawo bilansowe podchodzi nieco inaczej do niektórych kwestii związanych z amortyzacją niż prawo podatkowe. Różnice dotyczą m.in. momentu rozpoczęcia odpisów amortyzacyjnych, wyłączeń z amortyzacji, stawek i metod amortyzacji. Według prawa bilansowego amortyzuje się składniki rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, nie wcześniej niż w momencie oddania ich do użytkowania. Nie amortyzuje się zatem np. środków trwałych będących w budowie.

Przykład: Jednostka gospodarcza zakupiła maszynę. Maszyna musi zostać zainstalowana. Dopiero po zakończeniu instalacji (oddaniu do użytkowania) należy rozpocząć amortyzowanie tego środka trwałego.

Według prawa podatkowego amortyzację trzeba rozpocząć pierwszego dnia miesiąca, następującego po miesiącu, w którym składnik wprowadzono do ewidencji. Środki trwałe wprowadza się do ewidencji najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Od tej zasady istnieją jednak w prawie podatkowym odstępstwa.

Środek trwały i wartość niematerialną i prawną amortyzuje się do momentu, gdy ich umorzenie:

• zrówna się z wartością początkową pomniejszoną w niektórych przypadkach o przewidywaną wartość odzyskiwalną,
• składnik majątku zostanie sprzedany, oddany,
• z innych powodów wycofany z użytkowania.

Zgodnie z prawem bilansowym nie amortyzuje się gruntów, chyba, że służą one wydobyciu kopalin metodą odkrywkową. Przepisy podatkowe nie pozwalają amortyzować nie tylko gruntów, ale także np. prawa wieczystego użytkowania gruntów.

Ustawa o rachunkowości daje jednostkom swobodę w wyborze metod amortyzacji. Określa jedynie, że przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej należy uwzględnić okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na który mają wpływ poniższe czynniki:

• liczba zmian, na których pracuje środek trwały,
• tempo postępu techniczno-ekonomicznego,
• wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,
• prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,
• przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazują sytuacje, kiedy powinno mieć miejsce:

• zastosowanie stawek amortyzacyjnych, które zostały określone w wykazie rocznych stawek zwanym dalej „wykazem stawek” w tym także:
• zastosowanie stawek amortyzacyjnych, które są określone w „wykazie stawek” – podwyższone, zastosowanie współczynników określonych w ustawach,
• zastosowanie stawek obniżonych w stosunku do tych określonych w „wykazie stawek”,
• zastosowanie stawek ustalanych indywidualnie,
• zastosowanie metody degresywnej – malejących stawek w poszczególnych latach podatkowych,
• zastosowanie metody „jednorazowego odpisu dla małych i rozpoczynających działalność podatników”.

Podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 3 500 zł; Ustawa o rachunkowości zezwala również na odpisy grupowe, lub jednorazowe, nie podając jednakże górnej granicy wartości początkowej środka.

Odpis amortyzacyjny może być dokonany raz w okresie sprawozdawczym za cały okres sprawozdawczy przed dniem bilansowym. Jednak większość jednostek dokonuje odpisów częściej: raz na miesiąc czy raz na kwartał. W ustawach o podatku dochodowym częstotliwość dokonywania odpisów amortyzacyjnych nie odbiega od tych ujętych w ustawie o rachunkowości.